Żałoba narodowa. Podstawa prawna

Pozostając w sferze zainteresowań nad kompetencjami Prezydenta RP, warto zwrócić uwagę na tę dotyczącą żałoby narodowej. W tym krótkim wpisie poznamy podstawę prawną i czym w świetle przepisów prawa jest żałoba narodowa.

Podstawa prawna

Źródłem instytucji w postaci żałoby narodowej jest art. 11 Ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz. U. 1980 nr 7 poz. 18, tekst ujednolicony). Zgodnie treścią tego artykułu: 1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może, w drodze rozporządzenia, wprowadzić żałobę narodową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Rozporządzenie w szczególności powinno określać przyczyny wprowadzenia oraz czas trwania żałoby narodowej, uwzględniając uwarunkowania kulturowe i historyczne oraz przyjęte w tym zakresie zwyczaje. 2. W czasie trwania żałoby narodowej flagę państwową opuszcza się do połowy masztu.

Być może pytanie jest oczywiste, ale postawmy je. Jaki jest skutek ewentualnego wprowadzenia żałoby narodowej na terenie kraju?

Sam przepisy ustawy nam tego dokładnie nie określa. Stanowi jedynie ogólne ramy prawne dla tego, co należy rozumieć pod żałobą narodową w świetle prawa. Jedynie w ustępie 2 jest mowa o tym, jak należy postąpić z wywieszoną narodową flagą państwową. Dla pełniejszego zrozumienia, spójrzmy na przykładowe i nieobowiązujące już rozporządzenie, które wprowadzało żałobę narodową.

Powód, czas trwania, flaga i media

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 stycznia 2019 r. w sprawie wprowadzenia żałoby narodowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 2019 poz. 107) określało powód wprowadzenia żałoby narodowej, czas jej trwania (dzień i godzina), doprecyzowało jak należy wywieszać narodową flagę państwową oraz wskazywało potrzebę, aby w mediach informacyjnych uwzględniono potrzebę uczczenia pamięci osoby, której dotyczy żałoba narodową.

Czy jeszcze jakiś skutek? Co z imprezami?

Tutaj należy zwrócić uwagę na art. 37 Ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. 1991 nr 114 poz. 493; tekst ujednolicony), który stanowi, że: 1. Prezes Rady Ministrów może z powodu żałoby narodowej zarządzić, na czas jej trwania, zawieszenie organizowania imprez artystycznych i rozrywkowych. 2. Wojewoda może z powodu klęski żywiołowej lub w celu zapobieżenia epidemii albo ze względu na żałobę, na czas niezbędny, zarządzić zawieszenie organizowania imprez określonych w ust. 1 na terenie województwa lub jego części.

Podsumowanie

Wprowadzenie żałoby narodowej pozostaje w zakresie kompetencji Prezydenta RP. Z podstawy prawnej wynika, że jej wprowadzenie zależy od oceny głowy państwa. Wprowadzenie żałoby narodowej zwraca uwagę społeczeństwa na określone zdarzenie. Niezależnie od zgodności ocen, poszczególnego obywatela z Prezydentem RP. Wprowadzenie zawieszania określonych wydarzeń rozrywkowych z powodu żałoby narodowej, może skutkować kształtująco na społeczeństwo. Żałoba narodowa wprowadza pewien kierunkowskaz przy klasycznym dylemacie, co wypada, a co nie. Skoro obowiązuje na terenie całego kraju, wpływa również na budowanie wspólnoty państwowej i wzajemnego szacunku, mimo różnicy ocen.

Źródła

1. Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz. U. 1980 nr 7 poz. 18, tekst ujednolicony);

2. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 stycznia 2019 r. w sprawie wprowadzenia żałoby narodowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 2019 poz. 107);

3. Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. 1991 nr 114 poz. 493; tekst ujednolicony).